Wartości i koncepcje zrównoważonego rozwoju
„Ostatecznym celem edukacji na rzecz zrównoważonego rozwoju jest przekazanie wiedzy, wartości, postaw i umiejętności, aby umożliwić ludziom wprowadzenie zmian wymaganych do osiągnięcia zrównoważonego rozwoju. Kształcenie wysokiej jakości w celu zrównoważonego rozwoju musi opierać się na wiedzy i ciągłym aktualizowaniu programów nauczania i materiałów dydaktycznych. Musi ono służyć nauczycielom, innym profesjonalistom i wszystkim obywatelom w ramach koncepcji kształcenia przez całe życie. A wszystko to po to, by sprostać wyzwaniom i wykorzystać szanse, które stoją przed społeczeństwem, aby ludzie na całym świecie mogli żyć, nie zaznając niedoborów i strachu, a także aby mogli wnosić swój wyjątkowy wkład w zrównoważoną przyszłość”. Deklaracja z Lüneburga w sprawie szkolnictwa wyższego na rzecz zrównoważonego rozwoju (p1) [1].
Deklaracja z Lüneburga (2001) wzywa instytucje szkolnictwa wyższego, organizacje pozarządowe oraz innych interesariuszy do:
- zapewniania ciągłego przeglądu i aktualizacji materiałów szkoleniowych w celu odzwierciedlenia najnowszego naukowego podejścia do kwestii zrównoważonego rozwoju;
- zapewniania, że reorientacja edukacji nauczycieli w kierunku zrównoważonego rozwoju będzie nadal priorytetowa jako kluczowy element szkolnictwa wyższego;
- zapewniania ciągłej edukacji nauczycielom, decydentom i ogółowi społeczeństwa w zakresie zrównoważonego rozwoju;
- zachęcania wszystkich instytucji edukacyjnych, by włączały do swojej działalności istotny element refleksji nad poszanowaniem wartościami i norm zrównoważonego rozwoju;
- podnoszenia świadomości i pogłębiania zrozumienia znaczenia i oceny technologii oraz oceny ryzyka;
- promowania kreatywnego opracowywania i wdrażania kompleksowych projektów na rzecz zrównoważonego rozwoju w szkolnictwie wyższym oraz na wszystkich poziomach i we wszystkich formach kształcenia;
- zwracania uwagi na wymiar międzynarodowy i większe możliwości wymiany międzykulturowej w środowisku edukacyjnym;
- zwiększania nacisku na rozwój zdolności i zintensyfikowania współpracy między instytucjami edukacyjnymi;
- promowania silniejszej integracji w zakresie szkoleń i badań oraz bliższych kontaktów pomiędzy interesariuszami w procesie rozwoju.
Inne deklaracje zostaną włączone do treści tam, gdzie będzie to istotne. Przegląd ważnych, patrz Deklaracje o szkolnictwie wyższym i zrównoważonym rozwoju.
Koncepcje i wartości stanowiące podbudowę ram zrównoważonego rozwoju opierają się między innymi na koncepcjach określonych w „Ramach dopasowania przyszłości” (The Future Fit Framework) opublikowanych przez Brytyjską Wyższą Akademię Edukacji (UK Higher Education Academy) (2012)[2].
Siedem kluczowych koncepcji zrównoważonego rozwoju
- Współzależność — społeczeństwa, gospodarki i środowiska naturalnego, od skali lokalnej do globalnej
- Obywatelstwo i opieka – prawa i obowiązki, udział i współpraca
- Potrzeby i prawa – przyszłych pokoleń
- Różnorodność – znaczenie różnorodności kulturowej, społecznej, gospodarczej i biologicznej
- Jakość życia, równość i sprawiedliwość
- Zrównoważona zmiana – rozwój i granice pojemności środowiska
- Niepewność i ostrożność w działaniu
Wartości
- Wystarczalność (przy skromnym stylu życia)
- Równość i sprawiedliwość (wewnątrzpokoleniowa i międzypokoleniowa)
- Integracja społeczna i zaspokajanie podstawowych potrzeb ludzkich
- Uczestnictwo i upodmiotowienie
- Efektywność ekologiczna (przy wykorzystywaniu zasobów naturalnych)
- Różnorodność biologiczna i przestrzeń zielona
- Prawa i potrzeby człowieka
- Etyczne inwestycje i sprawiedliwy handel
- Zrównoważony konsumpcjonizm
- Prawa i potrzeby zwierząt oraz prawa i potrzeby biocentryczne
- Demokracja i uczestnictwo
- Ochrona zasobów i efektywność
- Wspólnota i wzajemność
- Lokalne zaspokajanie potrzeb
- Wytrzymałość i trwałość
- System zdrowia i dobrego samopoczucia
- Przyszłościowość (myślenie o przyszłości już dzisiaj)
- Deklaracja z Lüneburga w sprawie szkolnictwa wyższego na rzecz zrównoważonego rozwoju.
- Ramy dopasowania przyszłości: wprowadzenie do nauczania i uczenia się na rzecz zrównoważonego rozwoju w szkolnictwie wyższym.